ABD'de kader günü

ABD'de, ülkenin gelecek dört yıldaki başkanını belirleyecek seçim resmen başladı. Demokrat Parti adayı Kamala Harris ve Cumhuriyetçi Parti adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş gidiyor.

BBC'nin haberine göre ülkenin doğusundaki New Hampshire eyaletindeki bir kasabada gece yarısı sandıklar açılırken Vermont'un bazı bölgelerinde seçmenler saat 05.00'te (TSİ 13.00) oy kullanmaya başladı. 

Amerikan halkı, ABD'nin yeni başkanının yanı sıra Kongrenin iki kanadı olan 435 sandalyeli Temsilciler Meclisinin tamamı ile 100 üyeli Senatodaki 34 sandalye için de oy veriyor. 

Üç farklı saat dilimi olan ülkede, oy verme işlemlerinin başlaması ve bitişi eyaletlere göre değişiyor. 

Ülke genelinde ilk sandıklar 5 Kasım akşamı doğu saati ile 18.00 (TSİ 6 Kasım 02.00) itibariyle kapanmaya başlayacak. Sandıkların tamamı TSİ 6 Kasım sabahı saat 08.00 civarında kapanacak.

Resmi olmayan seçim sonuçları seçim gecesi geç saatlerde veya ertesi günün erken saatlerinde açıklanabilir ancak oylar baş başa giderse kesin sonuçlar sonraki günlerde de netleşebilir. Resmi sonuçlar ise eyaletler tarafından oy sayımları tamamlanıp onaylandıktan sonra ilan edilecek ve bu haftalar sürebilir.

ABD'de yaklaşık 170 milyon seçmen var ve bazı eyaletlerde seçim gününden önce oy kullanma hakkı tanındığı için 81 milyondan fazla Amerikalı oyunu çoktan kullandı.

SONUCU 7 EYALET BELİRLEYECEK

BBC'nin ABD'deki yayın ortağı CBS News'in en son anket analizine göre, yedi kritik eyalette başkan adayları Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki çekişme son güne kadar devam etti.

"Seçiciler Kurulu" (Electoral College) adı verilen sistem dolayısıyla kritik öneme sahip 7 salıncak eyalet Pensilvanya, Georgia, Arizona, Nevada, Michigan, North Carolina ve Wisconsin'deki anketlerin ortalamasına göre Trump, yüzde 0,8 puanla az farkla Harris'in önünde yarışı götürüyordu. 

Başkanlık seçimlerinde seçmenler, esas olarak destekledikleri partinin delegelerine oy veriyor. "Delegeler Kurulu" adı verilen bu sistemde her eyalete farklı ağırlıklarla dağıtılmış toplam 538 delege belirleniyor. Bu sayının yarıdan 1 fazlasına yani 270 delegeye ulaşan aday, Başkan olmaya hak kazanıyor. 

Toplamda daha fazla oy alan değil, daha fazla delegeye ulaşan kişinin başkan olması, eyaletler arasındaki dengenin gözetildiği Amerikan siyasal sisteminin dikkat çekici özelliklerinden biri olarak biliniyor.

SEÇİMLER NEDEN SALI GÜNÜ YAPILIYOR?

ABD'de seçimlerin Salı günü yapılmasının sebebi 19. yüzyıla dayanıyor. O dönemde yalnızca beyazlar oy kullanabiliyordu ve seçim gününü belirleyen en yaygın mesleği icra edenler, yani çiftçiler oldu.

Oy kullanmak için kasabaya gitmeleri tüm günlerini alıyordu ve tatil olan Pazar gününü kiliseye ayırıyorlardı. Bu nedenle Kongre, ekim ve hasadın çoğunun bittiği Kasım ayının ilk Salı gününü seçmişti. Bugünse ABD'de çiftçiler nüfusun sadece yaklaşık yüzde 2'sini oluşturuyor.

Ancak bu gelenek devam ediyor ve seçim günü tatil olmadığı için seçmen sıklıkla erken saatlerde ya da iş çıkışı oy kullanmaya gidiyor. Bazı eyaletlerde ve şirketlerde oy kullanmak için izin kullanılabiliyor.